- Инфляци нь мөнгөний өртөг буурч, түүгээр дамжин гарцын үнийн өсөлт гэж хэлж болох юм.
- Орлогоор орж ирсэн нэг доллар бүр инфляци үүсэхээс өмнөх үеээс илүү бага бараа үйлчилгээгээ хүртдэг.
- Мөнгөний худалдан авах чадварын бууралт.
- Зарим үнэ ханш бусад ханшууд унаж байхад харьцангуй тогтвортой байдаг.
- Жишээ нь:1970-1980 онуудын хооронд АНУ-д ерөнхийдөө электрон барааны үнийн уналт үүссэн
- Инфляцийн нөлөөнд үүссэн асуудалууд нь ажилгүйдлээс үүссэн асуудлыг бодвол шийдвэрлэхэд харьцангуй төвөгтэй байдаг.
- Эдгээр асуудлууд нь дараах хүчин зүйлүүд байдаг:
- Тухайн улс оронд дахь инфляцийн гол хэмжээслэл бол Хэрэглээний үнийн индекс (CPI) юм
- Засгийн энэ индексийг жил бүр эсвэл сар бүр инфляцйг тооцохын тулд ашигладаг.
- Мөн инфляцийн өөрчлөлтөөс хамаарч орлогын татвар болон нийгэм хамгааллын шилжүүлэлтийн зохицуулалт хийхийн тулд энэ индексийг ашигладаг.
- ХҮИ нь хэрэглэгчийн хэрэглээндээ зарцуулахаар авдаг бараа үйлчилгээний инфляцийн түвшинг тооцох үүднээс тухайн газар нутгийн хэрэглэгчийн дурын сонголтоор авсан зах зээлийн сагс бүхий бараа үйлчилгээний нийт үнийг илэрхийлдэг.
- ХҮИ = (тухайн жилийн зах зээлийн сагсны үнэ) / (суурь жилийн зах зээлийн сагсны үнэ) x 100
- ХҮИ нь анхнб жилийн ерөнхий хувь 100 хувьтай тэнцүү байдаг.
- Инфляцийн хэмжээ нь тухайн жилийн индексийн түрүү жилтэй харьцах харьцааг суурь жилийн индексээр харьцуулж олдог. (тухайн жилийн индекс - өмнөх жилийн индекс) / (өмнөх жилийн индекс) x 100 = инфляцийн түвшин
Төрлүүд
- Эрэлтийн талыг инфляци
- "Хэт их зардал хэт бага бараа үйлчилгээг дагуулдаг"
- Ихэвчлэн, үнийн түвшин хэт их зардалын нөлөөгөөр өсдөг бөгөөд энэ үед эдйин засгийн хангаж чадахгүй орчил ноёрходог..
- Нөөц бүрэн ашиглагдахад, эрэлтийн өсөлтийн дагуу нийлүүлэлтийг өсгөх боломжгүй байдаг.
- Иймээс, эрэлтийн хэт их хэмжээ эрэлтийн талын инфляцийн дагуу үнийн ерөнхий түвшинг өсгөдөг.
- Энэ хамаарал нь зах заалд нийт зардалын илүүдэл үүсвэл биелэгдэнэ.
- Нийлүүлэлтийн талын буюу зардал талын инфляци
- Зардалын эсвэл нийлүүлэлтийн талд өсдөг инфляци юм.
- Энэ төрлийн инфляци нь зардалын түвшин бүрт үйлдвэрлэлийн нэгж зардал өсөхөд хүчин зүйлийн талд үнийн өсөлт явагдах үзэгдэл юм.
- Үйлдвэрлэлийн нэгж зардал бүр = Нийт орцын зардал / Нийт гарц
- Үйлдвэрлэлийн нэгж зардалын өсөлт нь ашиг орлогыг багасгаж, мөн пүүсүүдийн үйлдвэрлэх тоо хэмжээг хороглуудснаар пүүс компани үнийг өсгөж бүтэээгдхүүн үйлчилгээгээ нийлүүлэх бонирхолтой болдог.
- Зардлын талын инфляцийн гол эх үүсвэр нь нийлүүлэлтийн гэнэтийн чочироо юм.(Жишээ: газрын тосны гэнэтийн өсөлт)
- Нэрлэсэн болон бодит орлого
- Нэрлэсэн орлого нь: мөнгөн өртгөөр хүлээн авсан тухайн үеийн хэмжээ
- Бодит орлого:Нэрлэсэн орлогын худалдан авч чадах бараа үйлчилгээний тоо хэмжээ буюу уг орлогны худалдан авах ерөнхий чадварыг илэрхийлдэг. Бодит орлого нь нэрлэсэн орлогыг түүний инфляцаар шилжүүлсэн тоо хэмжээ байдаг.
- Бодит орлого = (нэрлэсэн орлого)/(үнийн индекс, зуутын нарийвчлалтай)
- Хэрэв нэрлэсэн орлого үнийн индекстэй ижил хэмжээгээр өсвөл , худалдан авах чадвар нь өмнөх оныхтойгоо мөн ижил байна:Гэсэн хэдий ч , ихэнх тохиолдолд хүн нэрлэсэн орлого ижил хэмжээгээр өсөж чаддаггүй.
- Нийт орлогын өөрчлөлт хувиар = Нэрлэсэн орлогын өөрчлөлт хувиар - Үнийн түвшин дэхь өөрчлөлт хувиар
- Таамаглал
- Таамагдлагдсан инфляци: энэ нь бүрэн итгэл дээр үндэслэгдсэн инфляцийн магадлагаа юм.Ингэснээр мөнгө хүлээн авагч өөрийн төлөвлөгөөндөө инфляцийн түвшинг тусган бодсон байдаг болохоор эрсдэлийг багасгадаг.
Хэн инфляци үүссэнээр хохирох вэ?
- Орлого нь тогтмол байдаг тогтмол орлого хүлээн авагч хүмүүс
- Инфляци үүсэхэд бодит орлого нь буурдаг.
- Хадгаламж эзэмшигчид, мөнгөн өртөг элэгддэг.
- Хэдий хүүгийн хэмжээтэй боловч инфляци тэр түвшинг давчих юм бол хадгаламж ашиггүй буюу алдагдалтай болж эхэлнэ.
- Зээлдүүлэгчид: мөнгөн өртөг анх өгсөнөөсөө буурч төлөгддөг.
- Bob банзнаас $1000 зээлсэн гэвэл инфляцийн түвшин 13%,-аас өссөн байхад банк хүүтэйгээ нийлээд зөвхөн $938 өртөгийг буцааж авах болно.
- Уялдаат орлого хүлээн авагчид
- Нийгмийн хамгааллын төлбөр ХҮИ-ээр зохицуулагддаг учир энэ төлбөрийг авдаг хүмүүс огт хамааралгүй байдаг.
- Цалингаа амьралын бодит өотөгөөр бодуулдаг ажилчид огт хамаралгүй.
- Бикнесийн эздүүд нөөцийн үнээс түрүүлж барааны үнээ өсгөдөг учраас тэдэнд ашигтай.Тиймээс бизнесийн орлого зардлаа давсан байдаг.
- Зээл тавигчид
- Дээрх Bob-ийн жишээн дээр тэрээр анх авсан төлбөрөөсөө илүү бага мөнгөн өртөг төлдөг.
- Хобооны засгийн газар өөрсдийн зээлсэн нийт өрийн ерөнхий түвшинг инфляцийн тусламжтайгаар бууруулдаг.
Дефляци
- Үнийн түвшний ерөнхий бууралт юм..
- Үр нөлөөнүүд:
- Тогтмол орлого хүээн авагчид: дефляци бдоит орлогыг өсгөх шалтгаанболдог.
- Зээлдэгч болон зээлүүлэгчид: Зээл өгөгч зээл авагчийн зардалаар ашгаа тодорхойлно.(аль аль нь хожих боловч зээл олгогч хүүгийн нөлөөгөөр арай илүү хождог)
- Хадгаламж эзэмшигчид: Хадгаламжийн худалдан авах чадвар дефляцийн нөлөөгөөр өснө.
- Олон хувь хүмүүс инфляуцийн нөлөөгөөр хохирч, мөн хожиж ч байдаг.
- Орлого ологч хэн нэгэн хүн , санхүүгийн хөрөнгө эзэмшигч, бодит хөрөнгө эзэмшигч бүгдээрээ тухайн үед инфляцийн дахин хувиарлах нөлөөнд автагддаг.
- Инфляци бол тогтмол өртөгтэй мөнгөн хөрөнгийн бодит өртгийг багасгаж байдаг.(хадгаламжийн данс, бонд, даатгалын бодлого)
- Мөн инфляци эд хөрөнгийн бодит өртгийг өсгөдөг(байшин газар)
1-Инфляцийн тооцоололын талаар
2-Инфляцийн үүсэх болсон учир шалтгаан
3-Инфляцийн үр дагаварууд
